δυστυχώς, ήταν παράδεισος*#5

Μέσα από τρεις διαφορετικές οπτικές και ποιητικές προσεγγίσεις, βασισμένες σε προσωπικές εμπειρίες, η δεύτερη εξωτερική προβολή του προγράμματος Δυστυχώς, Ήταν Παράδεισος προτείνει ταινίες που διαπραγματεύονται τη φύση των συνόρων, την εύθραυστη μετακίνηση των σωμάτων και την αστάθεια των μεταβατικών καταστάσεων. Κάθε ταινία μας συνεπαίρνει σε ένα φυσικό και διανοητικό ταξίδι στις πολυπλοκότητες και τους περιορισμούς της μετακίνησης και του ανήκειν, της καταγωγής και του ερχομού. 

Ceuta’s Gate της  Randa Maroufi (2019, 19 λεπτά , Γαλλία/ Μαρόκο). Στα αραβικά και τα ισπανικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους.

Η ταινία Ceuta’s Gate αποτελείται από μια σειρά ανακατασκευασμενων καταστάσεων βασισμένων σε παρατηρήσεις που έγιναν στα σύνορα της Κεούτα, ενός ισπανικού θύλακα στο Βόρειο Μαρόκο. Το σύνορο είναι το σκηνικό μιας σφοδρής διακίνησης μεταποιημένων προϊόντων που πωλούνται σε μειωμένες τιμές. Κάθε μέρα χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται εκεί. Η ταινία παρουσιάζει το «μπαλέτο» αυτών των ατόμων γύρω από το σύνορο και μαρτυράει τη δυναμική της μετακίνησης, την πλαστική και οπτική εμφάνιση του περάσματος, τις χαρακτηριστικές καταστάσεις της αναμονής και τον πλεονασμό των χειρονομιών. 

Pre-Image (Blind as the Mother Tongue) του Hiwa K (2017, 18 λεπτά, Γερμανία/Ελλάδα). Στα αγγλικά με ελληνικούς και αραβικούς υπότιτλους.

Ως μέλος της μεταναστευτικής γενιάς που ταξίδεψε παράνομα από το Ιρακινό Κουρδιστάν στην Ευρώπη με τα πόδια, το “Mirror” του Hiwa K προσομοιώνει μία περιπατητική εμπειρία δια μέσω ξένου εδάφους. Χρησιμοποιώντας ένα «αντικείμενο-γλυπτό» φτιαγμένο από ξύλο και καθρέφτες μηχανής που ισορροπεί στη μύτη του, ο Hiwa K βρίσκει το δρόμο του. Μπορούμε να ρίξουμε κλεφτές ματιές στο περιβάλλον του Hiwa K, βλέποντας αυτές που ονομάζει «προ-εικόνες», θραύσματα ενός συναρμολογούμενου μέλλοντος, που δεν μας αφήνουν άλλη επιλογή από το να συνεχίζουμε να ψάχνουμε.

Ο πιο μακρύς δρόμος της Μαριάννας Οικονόμου (2015, 74 λεπτά, Ελλάδα). Στα αραβικά, κουρδικά και ελληνικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους.

Γυρισμένη στο ελληνικό Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων και σε μία αίθουσα δικαστηρίου, η ταινία The Longest Run ακολουθεί τις ιστορίες του Alsaleh από τη Συρία και του Jasim από το Ιράκ, οι οποίοι κατηγορήθηκαν για παράνομη διακίνηση μεταναστών. Μέσω των τηλεφωνικών συζητήσεων των νέων με τους γονείς τους στη Μέση Ανατολή, τα τραγικά γεγονότα του πολέμου εισέρχονται στο κατάστημα κράτησης και εντείνουν το άγχος των αγοριών ενόσω η ημερομηνία της δίκης πλησιάζει. Ο φόβος τους κλιμακώνεται καθώς συνειδητοποιούν πως είναι αδύνατον να πείσουν το ελληνικό δικαστήριο για την αθωότητα τους και πως μπορεί εύκολα να καταδικαστούν σε 25 χρόνια φυλάκισης. Εστιάζοντας στη φιλία τους και το ανθρώπινο πρόσωπο του περιορισμού και του πολέμου, η ταινία αποκαλύπτει μία άγνωστη πλευρά του προσφυγικού ζητήματος και της αδιέξοδης κατάστασης στην οποία βρίσκονται πολλά ανήλικα άτομα.

~

Randa Maroufi, γεννημένη το 1987 στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκο, ζει πλέον στο Παρίσι της Γαλλίας.

Απόφοιτος Καλών Τεχνών από την Τετουάν (Μαρόκο), την Ανζέρ (Γαλλία) και το κέντρο τεχνών Le Fresnoy (Γαλλία), η Randa Maroufi ανήκει σε εκείνη τη γενιά που μεγάλωσε σε μία εποχή αφοσιωμένη στην εικόνα. Τις συλλέγει με τόσο ζήλο όση και καχυποψία, αμφισβητώντας συνεχώς την αλήθεια που φέρουν. Προτιμάει να θέτει τις διφορούμενες μυθοπλασίες της στην υπηρεσία της πραγματικότητας και το πεδίο του πειραματισμού της περιλαμβάνει την ενασχόληση με το δημόσιο χώρο και τα έμφυλα ζητήματα, μέσα από τα οποία υπογραμμίζει τους ιδρυτικούς μηχανισμούς.

~

Hiwa K, γεννημένος το 1975 στη Σουλεϊμανίγια του Ιρακινού Κουρδιστάν, ζει πλέον στο Βερολίνο της Γερμανίας. Τα έργα του ξεφεύγουν από την κανονιστική αισθητική, δίνοντας τη δυνατότητα ενός άλλου παλμού σε φωνητικές φόρμες, προφορικές ιστορίες, τρόπους συνάντησης και πολιτικές καταστάσεις. Το αποθετήριο των αναφορών του αποτελείται από ιστορίες που αφηγούνται μέλη της οικογένειας του και φίλοι, καταστάσεις, καθώς και καθημερινές μορφές που είναι προϊόντα ρεαλισμού  και αναγκαιότητας. Πολλά από τα έργα του έχουν ισχυρή συλλογική και συμμετοχική διάσταση και εκφράζουν την έννοια της απόκτησης γνώσης όχι δογματικά, αλλά από την καθημερινή εμπειρία.

~

Μαριάννα Οικονόμου, σπούδασε ανθρωπολογία, φωτορεπορτάζ, και παραγωγή ταινιών στο Λονδίνο και αυτό το διάστημα μένει στην Αθήνα. Από το 2000, με το ενδιαφέρον της στραμμένο σε κοινωνικά ζητήματα και ανθρώπινες ιστορίες, σκηνοθετεί και παράγει ντοκιμαντέρ και ανεξάρτητες ταινίες ελληνικής παραγωγής και συμπαραγωγής με ευρωπαϊκούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς όπως τους BBC, ARTE και YLE. Οι ταινίες της, συμπεριλαμβανομένης της διεθνώς βραβευμένης Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες, έχουν συμμετάσχει σε πλήθος διεθνών φεστιβάλ. Η ίδια είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου και πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικού Ντοκιμαντέρ. 

*Δυστυχώς, Ήταν Παράδεισος: μια ποιητική συλλογή του Mahmoud Darwish