vanishing landscapes

Vanishing Landscapes: Μία συνάντηση δίπλα στα νερά του Αιτωλικού

Το Vanishing Landscapes (Τοπία που χάνονται) είναι ένα διετές ερευνητικό πρόγραμμα που κορυφώνεται με μία τετραήμερη συνάντηση στην εύθραυστη λιμνοθάλασσα της λεκάνης του Αιτωλικού. Σημείο εκκίνησης και έμπνευσης αποτελεί το έργο της αείμνηστης καλλιτέχνιδος, Βάσως Κατράκη, η οποία με τα πρώτα της έργα στρέφει την προσοχή της στη λιμνοθάλασσα και στις κοινότητες που ζούσαν και εργαζόταν γύρω από αυτή -ψαρεύοντας, ζώντας μεροδούλι-μεροφάι. Η προσοχή που έδειξε σε αυτή την περιοχή την ευαισθητοποίησε σταδιακά σχετικά με τους αγώνες της εργατικής τάξης, τις ανισότητες και τα πολιτικά δικαιώματα και αργότερα εμπλούτισε τα πολιτικοποιημένα έργα της με ζέση, αντιδρώντας κατά της Χούντας και άλλων κοινωνικών ανισοτήτων. Τα πρώτα της έργα, που είχαν τις ρίζες τους στο Αιτωλικό, λειτουργούν ως μία προφητική υπενθύμιση του ουσιώδους ρόλου που παίζουν το μέρος, το πλαίσιο και οι διαπροσωπικές επαφές στη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης. Αυτή η σειρά, που απεικονίζει τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας καθώς και τις ξεχωριστές πρακτικές ψαρέματος στη λιμνοθάλασσα, αναμειγνύει την «κοινωνική» με τη «μοντερνιστική» αφηρημένη τέχνη μέσα από τον φακό της ανθρώπινης εμπειρίας. Ωστόσο, αυτό που κάνει τη μέθοδο της Κατράκη να είναι επίκαιρη ακόμα και σήμερα είναι η «κοινωνική ευαισθησία» της και το γεγονός ότι ήταν ριζωμένη στη γη και στον τόπο της. Εν μέσω του Κεφαλαιόκαινου[1] και στην εποχή της «υπερκινητικότητας», όπου μπορούμε να είμαστε ταυτόχρονα παντού και πουθενά, με τη συνάντηση αυτή ελπίζουμε να αποτίσουμε φόρο τιμής στην ίδια τη λιμνοθάλασσα για την οποία ενδιαφέρθηκε τόσο η Κατράκη. Θα είναι μία ευκαιρία να ενσκύψουμε κριτικά στις κοινωνικές, ψυχικές και ζωώδεις περιπλοκότητες και υβριδώματα της λιμνοθάλασσας. 

Με το Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών – Μουσείο Βάσως Κατράκη στο Αιτωλικό ως εφαλτήριο, θα εξερευνήσουμε πώς ένα ίδρυμα τεχνών που είναι καλά ριζωμένο στη γη και στην κοινότητα μπορεί να δώσει νόημα στο μέλλον: από την αναδρομή στα έργα της Κατράκη και τη σύνδεσή τους με το περιβάλλον του τόπου, την ακρόαση και την άντληση διδαγμάτων από τις ανθρώπινες και μη κοινότητες που έχουν αναπτυχθεί με το νερό, μέχρι και τον αναλογισμό για τη μεταμόρφωση του τοπίου, ούτως ώστε να μπορέσουμε να βρούμε τα εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να συμβιώσουμε και να προσαρμοστούμε στον ριζικά μεταβαλλόμενο κόσμο μας. 

Το Vanishing Landscapes είναι μία πρόσκληση να ζήσουμε στο ευαίσθητο οικοσύστημα του Αιτωλικού, που είναι ένα μικρό νησάκι στη λεκάνη του Μεσολογγίου και συχνά αποκαλείται και η «Βενετία της Ελλάδας»” Οι αλληλοεπικαλυπτόμενες μικρογεωγραφίες του—με τον Αχελώο και τον Εύηνο ποταμό να αναμειγνύουν αλμυρό και γλυκό νερό γειτνιάζοντας προσχωσιγενή δάση και αλυκές—δημιουργούν ένα οικοσύστημα με ζωντανή, πολυεπίπεδη βιοποικιλότητα, καθιστώντας το σημαντικό σταθμό για τα μεταναστευτικά πουλιά. Η τοπική γεωγραφία του έχει κατακλύσει την ανθρώπινη φαντασία εδώ και αιώνες, από αρχαίους μύθους μέχρι επικά παραμύθια. Επίσης, σημάδεψε τον εθνικό αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης κατά του Οθωμανικού ζυγού. Αυτή η πυκνότητα μύθων και αφηγήσεων, που είναι συνυφασμένοι με ιστορίες καθώς και με το κοινωνικό και πολιτικό φαντασιακό και την υφιστάμενη τοπογραφία, λειτουργούν ως μία σειρά «τοπίων που χάνονται» μέσα στην αχλή της λιμνοθάλασσας και που επανεμφανίζονται όπως μια σειρά από «οπτικά καρέ» που εναλλάσσονται μεταξύ τους σε υπερβολικά αργό ρυθμό ώστε να μην μπορεί να τα διακρίνει το ανθρώπινο μάτι. Στην πραγματικότητα, το τοπίο αυτό δεν είναι αποκλειστικά ούτε άγριο ούτε καλλιεργημένο. Συνδημιουργείται εδώ και γενιές. Η σύγχρονη περιπλοκότητα της περιοχής έγκειται στην εμφανή «φυσικότητά» της και στην ύπουλη εκσυγχρονιστική γαιομορφοποίηση που έχει επέλθει συν τω χρόνω. Μερικές από τις πιο παρεμβατικές ανθρωποκεντρικές επεμβάσεις στην περιοχή είναι το τσιμέντωμα των καναλιών του νησιού από την ίδια την Χούντα που αποδοκίμασε η Κατράκη, και ακολούθησαν οι διαρκείς πιέσεις για να μεταμορφωθεί το έλος σε αρόσιμη γη. Ας μην ξεχνάμε και τη ρύπανση που ρέει μέσα στη λιμνοθάλασσα από τις βιομηχανίες που βρίσκονται ανάντι στους ποταμούς. Το Αιτωλικό φέρει τα σημάδια ενός σύνθετου δικτύου δυνάμεων, ανθρώπινων και όχι μόνον, που διαμορφώνουν τη γη και το νερό. 

Πώς να μιλήσουμε για διατήρηση, όταν δεν ξέρουμε πλέον τι να διατηρήσουμε; Και πώς να συνυπολογίσουμε τις εξωγενείς δυνάμεις της ακραίας κλιματικής αλλαγής που απειλούν αυτή την ευαίσθητη ισορροπία; Αυτό το εύθραυστο τοπίο θα βυθιστεί ανεπανόρθωτα από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ή με την ξηρασία θα εμφανιστούν οι γαιομορφωμένοι ύφαλοι γης που χωρίζουν το αλμυρό από το γλυκό νερό; Τα πάντα κρέμονται από μία κλωστή. Κάθε στιγμή είναι κρίσιμη. Παρόλα ταύτα, όπως υποστηρίζουν η Isabelle Fremeux και ο Jay Jordan, «η ανάπτυξη, η αποδοτικότητα και η παραγωγικότητα έγιναν οι μόνοι πιθανοί στόχοι του είδους μας. Οι σχέσεις αποτυπώνονται σε φωτογραφίες και εμπορευματοποιούνται. Έχουμε απομακρυνθεί από τις πηγές τροφίμων, από το έδαφός μας, από τα φυτά μας, από τον καιρό και από το νερό μας.»[2] Μπορούμε να επανασυστηθούμε στους πολλούς κόσμους και στα πολλά όντα που κάνουν τη ζωή μας βιώσιμη; 

Η ανάπτυξη του Vanishing Landscapes είναι μία συνεχιζόμενη συνεργατική διαδικασία που διαμορφώνεται από συζητήσεις με ενδιαφερόμενα μέρη και μέλη της κοινότητας του Αιτωλικού εδώ και δύο χρόνια. Κάναμε βόλτες με τα πόδια, με βάρκες και ποδήλατα, ακροαματικές συνεδρίες, γεύματα με τον Μιχάλη, τον Σπύρο, τον Γιάννη, τη Μαριάννα και άλλους πολλούς, ακούσαμε ιστορίες για τα ντόπια χέλια που ταξιδεύουν από το Αιτωλικό μέχρι τις Βερμούδες για να επωάσουν τα αυγά τους, για τον μοναχικό μαύρο κύκνο που στοιχειώνει τη λιμνοθάλασσα ψάχνοντας για το ταίρι του και για τον φθίνοντα αριθμό μεταναστευτικών πουλιών που έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους από την αλλαγή του κλίματος. Οι συζητήσεις αυτές ήταν γεμάτες χαρά, με μια βαθιά αίσθηση καθήκοντος και χρέους προς τη γη αλλά και με θλίψη και αίσθηση απώλειας. Γίναμε μάρτυρες των φλαμίνγκο που πετούσαν επιβλητικά από πάνω μας με τα ανοιχτά φτερά τους, καθώς και των βιτρινών που μαρτυρούσαν εγκατάλειψη μαζί με τα κτήρια που σιγά σιγά υποβαθμίζονται στο κέντρο της πόλης. Όλα αυτά αποτυπώνουν μία κοινότητα που βιώνει αλλαγές. Όπως σχολίασε ένας από τους ντόπιους, «Το Αιτωλικό αναπτύχθηκε τη λάθος στιγμή». Έτσι, το Αιτωλικό αποτελεί απόδειξη της μεταβατικής κυκλικής φύσης της οικονομικής ανάπτυξης, των επιχειρήσεων και των ατόμων που μένουν πίσω και των τόπων που επιβιώνουν στο περιθώριο της «τρέχουσας» τουριστικής οικονομίας. 

Το Vanishing Landscapes μιλά για τις πολιτισμικές, πολιτικές και οικονομικές ανισότητες της αγροτιάς, ιδιαιτέρως όταν δεν υποστηρίζονται από την εισροή τουριστών με το αντίστοιχο βλέμμα και τα αντίστοιχα κεφάλαια. Τι σημαίνει να είσαι αόρατος στη σημερινή οικονομία, όταν η ώρα σου να λάμψεις φαίνεται ότι έχει παρέλθει; Στρέφοντας την προσοχή μας στο Αιτωλικό, θυμόμαστε όχι μόνον τις μεταβαλλόμενες γεωγραφίες αλλά και τις εναλλασσόμενες χρονικές κλίμακες- η άνοδος και η πτώση οικονομιών, οι δομές τους και τα τοπία που δημιουργούνται ακολούθως. Ως υπενθύμιση αυτού λειτουργεί και ο κοντινός αρχαιολογικός χώρος των Οινιάδων, τα ερείπια του αρχαίου ναύσταθμου για τριήρεις που εξακολουθούν να στέκονται μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο. Πάνε τα κανάλια τους! Αντικαταστάθηκαν από χοντρά καλάμια και μια χορωδία βατράχων που κοάζουν: Βρε κε κεξ κοαξ κοαξ

Με κάποιον τρόπο, όλα τα τοπία είναι μουσεία της φύσης.[3] Συνεπώς, τι ρόλο μπορεί να παίξει ένα μουσείο που βρίσκεται μέσα σε μία λιμνοθάλασσα όσον αφορά το γεφύρωμα του χάσματος ανάμεσα στη φύση και τον πολιτισμό; δύο έννοιες που έχουν χωριστεί τεχνηέντως εδώ και καιρό. Μπορεί να μοιάζει περίεργο να τεθεί αυτό το ερώτημα στο Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών – Μουσείο Βάσως Κατράκη που είναι χτισμένο σε έναν λόφο και κοιτάζει τη λίμνη, καθώς η επιβλητική παρουσία του μουσείου έρχεται σε απόλυτη αντιδιαστολή προς τα ευαίσθητα έργα της ίδιας της Κατράκη. Κι όμως! Καθώς το μουσείο στην ουσία έχει εγκαταλειφθεί στην περιφερειακή όραση του κράτους, έγινε ένα πορώδες έδαφος για τον εξωτερικό κόσμο και τα όντα του. Έχει γίνει και ένα παροδικό σπίτι για επισκέπτες: τα πουλιά συχνά κουρνιάζουν στις κόχες του, σαν να επενδύουν μουσικά τη συνολική εμπειρία των έργων της Κατράκη. Ίσως και η ίδια η Κατράκη να καλωσόριζε αυτούς τους φιλικούς επισκέπτες. Το άνοιγμα της γης και του χώρου μας δίνει τη δυνατότητα να επανεξετάσουμε τη δυναμική των καλλιτεχνικών ιδρυμάτων και το πώς παραμένουν επίκαιρα για τις κοινότητες του μέλλοντος. Προορισμός ενός μουσείου είναι να είναι μόνον ένα αποθετήριο του παρελθόντος; ή μπορεί να εξελιχθεί σε έναν χώρο ανοιχτό για όλα τα όντα, ανθρώπινα και μη; Θα μπορούσε να είναι ένας χώρος όπου δημιουργούνται νέα νοήματα; ένα μέρος όπου θα επανεξετάσουμε το κοινωνικό μας συμβόλαιο; Ή ίσως ένα μέρος για να αναστοχαστούμε τη θέση μας σε έναν συνεχή κύκλο αλλαγών – με όλες αυτές τις αλλαγές, την άμπωτη και την πλημμυρίδα, τις εξαφανίσεις και τις αναδύσεις για τις οποίες μιλήσαμε…

Θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα μουσείο σαν κι αυτό; ανοιχτό, που ανταποκρίνεται και είναι σχετικό με τον κόσμο μας (δηλ. τους πολλούς σύνθετους αλληλοεπικαλυπτόμενους κόσμους) που βρίσκεται σε διαρκή αλλαγή;

[1] Ο όρος «Κεφαλαιόκαινο» εισήχθη για πρώτη φορά το 2009 από τον Σουηδό ανθρωποοικολόγο, Andreas Malm, ο οποίος τότε έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Λουντ. Συχνά παρερμηνεύεται ως μία εναλλακτική γεωλογική περίοδος της Ανθρωπόκαινης εποχής, ενώ οι κυρίαρχοι υποστηρικτές του Κεφαλαιόκαινου υποστηρίζουν την άποψη ότι ο καπιταλισμός έχει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της κλιματικής κρίσης.

[2] Isabelle Fremeux and Jay Jordan, We Are ‘Nature’ Defending Itself, Entangling Art, Activism and Autonomous Zones (Pluto Press, 2020), p. 41.

[3] Tristan Garcia, writing on Pierre Huyghe, “Every landscape becomes a museum of nature; from the outset, nature has been infused with every artifice of every species,” in Pierre Huyghe: Liminal (Pinault Collection, 2020), p. 40.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Πέμπτη, 6 Μαρτίου 2025

09:00 – 20:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό
Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη

09:00 – 20:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους hiboux ARCHITECTURE με υλικά από το περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Συλλόγου Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη

10:00 – 19:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από Δέντρα και Ζαρκάδια, 1η μέρα Εργαστηρίου
Εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Παπαδόπουλου για φοιτητές Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη

20:00 – 22:00 | Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders, Εισαγωγή στο Vanishing Landscapes & Προβολή ταινιών με Cinema Fulgor [ελληνικά και αγγλικά]

Ταινίες:

Bloom, Helena Girón & Samuel Delgado (Ισπανία, 2023), ψηφιακό αρχείο, 18 λεπτά, Ισπανικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους

La Laguna del Soldado (The Soldier’s Lagoon), Pablo Alvarez Mesa (Καναδάς, Κολομβία, 2024), ψηφιακό αρχείο, 75 λεπτά, Ισπανικά με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους
Τοποθεσία: Ταβέρνα Χαραμάδα (Διεύθυνση: Κουρκουμέλη και Εθνικής Αντιστάσεως)

Παρασκευή, 7 Μαρτίου 2025

09:00 – 20:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό
Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη

09:00 – 20:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους hiboux ARCHITECTURE με υλικά ευρεθέντα στο περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Συλλόγου Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη

09:00 – 17:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από Δέντρα και Ζαρκάδια, 2η μέρα Εργαστηρίου
Εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Παπαδόπουλου για φοιτητές Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη

18:00 – 19:30 | Στρογγυλή Τράπεζα: για τα τοπία που χάνονται, Συζήτηση με τη Μαρία-Θάλεια Καρρά (TAVROS), τον Μιχάλη Κότσαρη (Πρόεδρο του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό»), τον Γιάννη Παπαδόπουλο (καλλιτέχνη), τον Δημήτρη Θεοδωρόπουλο (αρχιτέκτονα) και τη Φωτεινή Ξεσφίγγη (Σύλλογο Γυναικών Αιτωλικού). Συντονισμός συζήτησης: Θοδωρής Χονδρόγιαννος (δημοσιογράφος) [ελληνικά]
Σημείο συνάντησης: Κεντρική είσοδος 1ου Δημοτικού Σχολείου Αιτωλικού

20:00 – 22:00 | Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders, Προβολή ταινιών με Cinema Fulgor 

Ταινίες:

Fleur de Sel (Sea Salt Flower), Rose Lowder (Γαλλία, 2010), 16mm χωρίς διάλογο, 32 λεπτά

Jardin du Sel (Salt Garden),  Rose Lowder (Γαλλία, 2011), 16mm χωρίς διάλογο, 15 λεπτά

Quiproquo,  Rose Lowder  (Γαλλία, 1992), 16mm χωρίς διάλογο,13 λεπτά

Σημείο συνάντησης: Κεντρική είσοδος 1ου Δημοτικού Σχολείου Αιτωλικού 

Σημείωση: Η εκδήλωση αυτή ξεκινά με ένα συλλογικό περίπατο και μια προβολή σε εξωτερικό χώρο κοντά στο σχολείο και συνεχίζεται με προβολή εντός του σχολείου

Σάββατο, 8 Μαρτίου 2025

09:00 – 20:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό
Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη

09:00 – 20:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους hiboux ARCHITECTURE με υλικά ευρεθέντα στο περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Συλλόγου Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη

09:00 – 10:00 | Skylarking (Short Play), Περφόρμανς του Nuno da Luz (σε συνεργασία με τον περιβαλλοντολόγο Γιάννη Ρουσόπουλο)
Τοποθεσία: Εκκλησία Αγίου Νικολάου Κουνδούρου. Συνάντηση στις 08:30 στην είσοδο του Ξενοδοχείου Αλεξάνδρα

Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο info@tavros.space για να κρατήσετε θέση

11:00 – 18:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από Δέντρα και Ζαρκάδια, 3η μέρα Εργαστηρίου
Εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Παπαδόπουλου για φοιτητές Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη

11:00- 12:30 | Εκεί που κοιτάζει η πέτρα, Θεατρικό Εργαστήριο από την ομάδα Dulcinea Compania για παιδιά 8+ ετών και τους κηδεμόνες τους [ελληνικά]
Τοποθεσία: Παραδοσιακό Καρνάγιο Αιτωλικού

Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο info@tavros.space για να κρατήσετε θέση

12:30-14:00  | Βιωματική ξενάγηση στη συλλογή της Βάσω Κατράκη από τον Σωτήρη Γερμανό
Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη

16:00 – 17:00 | Βαρκάδα με ψαράδες σε συνεργασία με τους Ελεύθερους Αλιείς Αιτωλικού
Σημείο συνάντησης: Είσοδος Ξενοδοχείου Αλεξάνδρα

Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 50 άτομα. Στείλτε μας email στο info@tavros.space για να κρατήσετε θέση

18:00-19:00 | A place like you and me: Composing stories for transregional liminality, Προβολή διάλεξη περφόρμανς των Campus Novel [ελληνικά]
Τοποθεσία: Κτίριο Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό»

20:00-22:00 | Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders, Προβολή και συζήτηση με τις Sílvia das Fadas (Cinema Fulgor, Portugal) και Ειρήνη Φουντεδάκη (TAVROS) [αγγλικά]

Ταινίες:

Geographies of Solitude, Jacquelyn Mills, (Καναδάς, 2022), ψηφιακό αρχείο, 103 λεπτά, αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους

Von Griechenland (From Greece), Peter Nestler (Δυτική Γερμανία, Ελλάδα, 1965), ψηφιακό αρχείο, 27 λεπτά, ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους
Τοποθεσία: Κτίριο Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό»

Κυριακή, 9 Mαρτίου 2025

09:00 – 17:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό
Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη 

09:00 – 17:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους hiboux ARCHITECTURE με υλικά ευρεθέντα στο περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Συλλόγου Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη

09:00 – 10:00 | Skylarking (Short Play), Περφόρμανς του Nuno da Luz (σε συνεργασία με τον περιβαλλοντολόγο Γιάννη Ρουσόπουλο)
Τοποθεσία: Εκκλησία Αγίου Νικολάου Κουνδούρου. Συνάντηση στις 08:30 στην είσοδο του Ξενοδοχείου Αλεξάνδρα

Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο info@tavros.space για να κρατήσετε θέση

11:00- 12:30 | Εκεί που κοιτάζει η πέτρα, Θεατρικό Εργαστήριο από την ομάδα Dulcinea Compania για παιδιά 8+ ετών και τους κηδεμόνες τους [ελληνικά]
Τοποθεσία: Παραδοσιακό Καρνάγιο Αιτωλικού

Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο info@tavros.space για να κρατήσετε θέση

13:00 – 14:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από Δέντρα και Ζαρκάδια, Open Studio Εργαστήριο Χαρακτικής
Ο Γιάννης Παπαδόπουλος μαζί με τους συμμετέχοντες του εργαστηρίου θα μοιραστούν με το κοινό τη δουλειά τους [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη

14:00 – 16:00 | Συλλογικό γεύμα σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Προαύλιος χώρος εργαστηρίων του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη

* Όλοι οι χώροι όπου λαμβάνουν χώρα οι δράσεις του Vanishing Landscapes έχουν σχεδιαστεί χωρικά από τους hiboux ARCHITECTURE, χρησιμοποιώντας υλικά που βρέθηκαν από το Αιτωλικό.

Περιγραφή δράσεων

Ως μέρος του πρότζεκτ Vanishing Landscapes, έχουμε προσκαλέσει μια ποικιλόμορφη ομάδα συντελεστών — Nuno da Luz, Γιάννης Παπαδόπουλος, Campus Novel, Cinema Fulgor, Dulcinea Compania, και hiboux ARCHITECTURE — να δημιουργήσουν μια σειρά επιτόπιων καλλιτεχνικών δράσεων και έργων που εξερευνούν το ευαίσθητο οικοσύστημα της περιοχής και το πολιτισμικό της πλαίσιο. Οι δράσεις αυτές θα πάρουν διάφορες μορφές, όπως ηχητικούς περιπάτους, ένα τριήμερο εργαστήριο για φοιτητές/-τριες Καλών Τεχνών, καθώς και ένα πρόγραμμα ταινιών που μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε βιωματικά τι σημαίνει να δημιουργούμε κοινότητες σινεμά μακριά από αστικά κέντρα.

Το έργο του Nuno da Luz, με τίτλο Skylarking, θα έχει δύο μορφές: το Skylarking (Long Play) και το Skylarking (Short Play). Το Skylarking (Long Play) είναι ένας μακράς διάρκειας σταθμός ακρόασης που θα λειτουργεί συνεχώς για περίπου 72 ώρες, από την Πέμπτη έως την Κυριακή, προσφέροντας ένα ηχητικό συνεχές που συνδυάζει περιβαλλοντικούς και ήχους των στοιχείων της φύσης. Το Skylarking (Short Play) προσκαλεί τους επισκέπτες/-τριες να συμμετάσχουν σε παρατήρηση πουλιών, εστιάζοντας στην ακρόαση και μίμηση των κελαηδημάτων τους με τη χρήση της ανθρώπινης φωνής.

Οι Campus Novel, μέσα από την επιτελεστική τους προβολή με τίτλο A place like you and me: Composing stories for transregional liminality, “μεταβολίζουν” το πεδίο της οργανωμένης τάξης, τις αξιακές κρίσεις και τις κυρίαρχες αφηγήσεις για τα έμβια όντα και το περιβάλλον. Μέσα από τη δοκιμιακή τους προβολή και την επιτελεστική αφήγηση, διερευνούν το κατώφλι μεταξύ μετασχηματισμού και αισθητηριακής δυνητικότητας.

Η ομάδα αρχιτεκτόνων hiboux ARCHITECTURE εστιάζει στον χωρικό σχεδιασμό για το πρότζεκτ Vanishing Landscapes. Βασισμένοι σε τοπικά υλικά και τεχνικές της λιμνοθάλασσας και του οικισμού του Αιτωλικού, συλλέγουν ευρεθέντα υπολειμματικά αντικείμενα (abject) για να τα επανασυνθέσουν, υφαίνοντας μια νέα στρώση στις υφές του Κέντρου Χαρακτικής Τέχνης – Μουσείου Βάσως Κατράκη και των έργων που φιλοξενεί.

Το τριήμερο ερευνητικό εργαστήριο του Γιάννη Παπαδόπουλου, με τίτλο Άνθρωποι που κατάγονται από δέντρα και ζαρκάδια, εξερευνά τη φυσική ιδιαιτερότητα της περιοχής του Αιτωλικού, με έμφαση στην παραγωγή υλικού μέσω πρακτικών χαρακτικής. Το εργαστήριο απευθύνεται αποκλειστικά σε φοιτήτριες/-τές Καλών Τεχνών, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να συνδέσουν το τοπικό περιβάλλον με καλλιτεχνικές μεθοδολογίες.

Η θεατρική ομάδα Dulcinea Compania παρουσιάζει μια βιωματική θεατρική ξενάγηση για παιδιά και τους κηδεμόνες τους. Ένας περίπατος για μικρούς και μεγάλους με αφηγήσεις που ξεπηδούν από το νερό σαν σπαρταριστά ψάρια, εικόνες που ξεκολλούν από την πέτρα και αποκτούν φωνή και κίνηση, και διαδραστικό θεατρικό παιχνίδι εμπνευσμένο από τη Συλλογή του Μουσείου Βάσω Κατράκη.

Το πρόγραμμα ταινιών Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders σε επιμέλεια της Sílvia das Fadas (Cinema Fulgor, Πορτογαλία) μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε βιωματικά τι σημαίνει να δημιουργούμε κοινότητες σινεμά μακριά από αστικά κέντρα.

Σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και οργανισμούς, έχουμε διαμορφώσει μια σειρά από δράσεις που φέρνουν κοντά τις τοπικές κοινότητες και τους επισκέπτες. Το έργο του Νuno da Luz έχει αναπτυχθεί σε στενή συνεργασία με τον περιβαλλοντολόγο Γιάννη Ρουσόπουλο, ενώ άλλες δράσεις στην περιοχή του Αιτωλικού διοργανώνονται σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό και Μορφωτικό Σύλλογο “Το Αιτωλικό.” Οι δράσεις εξερευνούν τους εντυπωσιακούς υγρότοπους και τα πρότυπα μετανάστευσης των πουλιών που χαρακτηρίζουν την περιοχή τον Μάρτιο. Μια βαρκάδα στη λιμνοθάλασσα, σε συνεργασία με τους Ελεύθερους Αλιείς Αιτωλικού, θα προσφέρει μια ματιά στις πλούσιες αλιευτικές παραδόσεις της περιοχής. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί με ένα κοινοτικό γεύμα στο Κέντρο Χαρακτικής Τέχνης – Μουσείο Βάσως Κατράκη, που οργανώνεται σε συνεργασία με το Λαογραφικό Μουσείο – Σύλλογο Γυναικών Αιτωλικού.

Αυτό το πολυμορφικό πρόγραμμα καλεί τοπικούς και επισκέπτες/-ριες συμμετέχοντες να εξερευνήσουν το εύθραυστο αλλά δυναμικό τοπίο του Αιτωλικού μέσα από συλλογικές εμπειρίες που συνδυάζουν την τέχνη, την οικολογία και την κοινότητα.

Το πρότζεκτ Vanishing Landscapes είναι μέρος του προγράμματος Transformative Territories: performing transition through the arts, ευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας που στοχεύει στον επαναπροσδιορισμό της σημασίας των τεχνών και των πρακτικών σχετιζόμενων με μετασχηματισμούς μέσα στις κοινωνίες μας.

Από το 2024 έως το 2026, μαζί με συνεργαζόμενους οργανισμούς θα εξερευνήσουμε τον βαθύ αντίκτυπο των καλλιτεχνικών πρακτικών σε εδαφικό επίπεδο, καλύπτοντας την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Γαλλία και την Τσεχία.