there is nothing inevitable about time

«Είτε το θέλουμε είτε όχι, ταξιδεύουμε σε μια σπείρα, δημιουργούμε κάτι νέο από αυτό που λείπει.»

Ocean Vuong, Στη Γη Είμαστε Πρόσκαιρα Υπέροχοι

«Πόσο καιρό διαρκεί το για πάντα; ρωτάει η Αλίκη. Μερικές φορές, μόνο ένα δευτερόλεπτο, απαντά ο λαγός.»

Lewis Carroll, Η Αλίκη Στη Χώρα Των Θαυμάτων

O τίτλος της έκθεσης “There is Nothing Inevitable About Time” (Δεν υπάρχει τίποτα αναπόφευκτο στον Χρόνο) δεν αποτελεί ούτε μια δήλωση βεβαιότητας, ούτε μια ερώτηση, παρά μια επίμονη πρόθεση, έναν κοινό προβληματισμό και μια επιθυμία για κατανόηση. Η έκθεση αναπτύσσεται σε τρεις χρονικά αλληλοκαλυπτόμενες ενότητες με έργα που συνομιλούν μεταξύ τους, άλλοτε για μία μέρα, άλλοτε για μία εβδομάδα, ένα μήνα ή και τρεις μήνες. Πρόκειται για μια αναζήτηση που συνθέτει ένα ιδιαίτερο ψυχοκινητικό σύστημα με δική του εσωτερική λογική. O Xρόνος ρευστοποιείται, αποκτά πολλαπλές κατευθύνσεις και σημεία, κοιτάζει μπροστά και πίσω, πλάγια, περιμετρικά και μετωπικά, ανοίγοντας ένα πεδίο αμέτρητων συσχετίσεων και πιθανοτήτων.

Κάθε έργο αποτελεί ένα αυτόνομο σύμπαν που αγγίζει αλληλένδετα θέματα όπως η έννοια της κυκλικότητας, η αυτόχθονη γνώση, τα προγονικά καλέσματα, τα φαντάσματα του μέλλοντος, η επιτάχυνση, το χρονικό πλαίσιο της δημιουργίας: του είναι και του γίγνεσθαι. Την ίδια στιγμή, όλα τα επιλεγμένα έργα σχετίζονται μεταξύ τους σε μια διαρκώς εκτυλισσόμενη χορογραφία που επιτρέπει την εναλλαγή συζητήσεων και τη μεταβολή νοημάτων. Ο χρόνος που προτείνεται εντός της έκθεσης είναι μια συσχετιστική εμπειρία, ένα πεδίο ενδιάμεσων καταστάσεων, μια πρόσκαιρη συνύπαρξη.

Όπως γράφει ο Jean-Luc Nancy, «ο ίδιος ο  χωροχρόνος είναι πρώτα απ’όλα η δυνατότητα του ‘μαζί’^[1].»

Η λέξη «χρόνος» προέρχεται από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα di ή dai που σημαίνει διαίρεση. Αλλά ποιος διαιρεί; Και τι μένει απροσδιόριστο στον ενδιάμεσο χώρο; Οι γραμματικές των περισσότερων σύγχρονων γλωσσών κλίνουν τα ρήματα σε παρελθοντικούς, παρόντες και μελλοντικούς χρόνους – γεγονός που καθιστά δύσκολο να εκφραστούν οι μεταβαλλόμενες παροδικότητες. Ο χρόνος ξεγλιστρά, σαν τη γλώσσα. Κι οι λέξεις μένουν πίσω, χωρίς να επιτυγχάνουν ποτέ να εμπεριέχουν τις αμέτρητες δυνατότητες των συναισθημάτων μας. Ξανά, η σκέψη για τον χρόνο φαντάζει αναπόφευκτη, όπως το  καθημερινό κοίταγμα στον καθρέφτη. Το ανθρώπινο μυαλό προσπάθησε να κατανοήσει και να ορίσει τον ρυθμό της ύπαρξής μας. Γιατί θυμόμαστε το παρελθόν και όχι το μέλλον; Υπάρχουμε στο χρόνο ή ο χρόνος υπάρχει μέσα μας; Από πού ξεκινά;

Η ανάγκη της ενθύμησης και η σκέψη πως ο χρόνος αποτελεί άλλη μία ανθρώπινη επιθυμία μάς οδήγησαν να συνεργαστούμε, μεταξύ άλλων, με την ελληνική ποιητική συλλογικότητα ΦΡΜΚ που με αυτή την αφορμή συνθέτει μια σειρά από πρωτότυπα ποιήματα για τον χρόνο και τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για όλα όσα αυτός επηρεάζει. Τα ποιήματα εμφανίζονται στον δημόσιο χώρο της πόλης ως αφίσες, στο χώρο της έκθεσης με τη μορφή μιας μικρής έκδοσης και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε ψηφιακή μορφή διευρύνοντας με αυτό τον τρόπο τον διυποκειμενικό χώρο της έκθεσης. Η ποιητική συλλογή μπορεί να διαβαστεί ως πρόλογος, κύριο μέρος ή υστερόγραφο. Η γλωσσική (προ)μνήμη όλων όσων (θα) έχετε δει(τε).

Όπως γράφει ο Εμμανουήλ Λεβίνας, «Το παρόν διαλύεται και ενώνεται ξανά. αρχίζει; αρχίζει από μόνο του. Έχει παρελθόν, αλλά με τη μορφή της ανάμνησης. Έχει ιστορία, αλλά δεν είναι ιστορία^[2] ».

Σε στιγμές σαν τη δική μας, όταν το μέλλον αναιρείται επανειλημμένα, όταν το παρόν είναι ανήσυχο, όταν τα εργαλεία που έχουμε για να κατανοήσουμε τον κόσμο φαίνονται ανεπαρκή, είναι επίκαιρο να αναρωτηθούμε εάν υπάρχει κάτι αναπόφευκτο στον Χρόνο;

^[1] Jean-Luc Nancy, Being Singular Plural, Stanford University Press

^[2] Emmanuel Levinas, Time and The Other, Duquesne University Press